जिरी। नेपालको स्विट्जरल्याण्ड भनेर चिनिने जिरी नगरपालिकामा रहेको लौति झरना आन्तरिक तथा बाह्य पर्यटकहरूको आकर्षणको केन्द्र बन्दै गएको छ। जिरी बजारबाट मात्र ६ किलोमिटरको दूरीमा रहेको यो झरना लगभग ५० मिटर अग्लो रहेको छ र यसको प्राकृतिक सौन्दर्यता अद्वितीय छ।
समुद्री सतहबाट १६४९ मिटरदेखि ५३४१ मिटरसम्मको उचाइमा अवस्थित जिरी, हनुमन्ते, च्योर्दुङ्ग र तामे जस्ता पहाडहरूको माझमा रहेको छ। धार्मिक, ऐतिहासिक, सांस्कृतिक तथा प्राकृतिक सौन्दर्यले भरिपूर्ण रहेको लौति झरना जिरीको एक महत्त्वपूर्ण पर्यटकीय आकर्षण हो।
लौति झरनाको नामकरण पछाडि एक रोचक किंवदन्ती रहेको छ। स्थानीय बृद्धबृद्धाहरूका अनुसार विगतमा झाँडे पूर्णे र चण्डी पूर्णेमा विभिन्न ठाउँबाट बनझाँक्रीहरू आएर यस झरनामा नुहाउने तथा तान्त्रिक नाचगान गर्ने गर्थे। विशेषगरी ‘लौति’ नामक झाँक्री पनि यहाँ आएर नुहाउने र तान्त्रिक क्रियाकलापहरू गर्ने गरेकोले नै यस झरनाको नाम लौति झरना रहन गएको मानिन्छ।

कोरोना महामारी पश्चात् आन्तरिक पर्यटकहरूको संख्यामा वृद्धि भएको देखिएको छ। हाल जिरी हाटडाँडा (मानेडाँडा) बाट लौति झरनासम्म गाडी जाने बाटो निर्माण भइसकेकोले झरनासम्म सजिलै पुग्न सकिन्छ, जुन झरनादेखि ३ किलोमिटरको दूरीमा पर्दछ।
लौति झरना वरिपरि अन्य पर्यटकीय स्थलहरू पनि रहेका छन्। त्यहाँ कुडाँर गुफा, जहाँ अझै पनि ५०–६० वटा गाईभैंसी पानीमा ओत लाग्न सक्छन्, चिया बगान, जहाँबाट ‘जिरी टि’ उत्पादन हुन्छ, र माथिल्लो सिक्री नामक जिरेल बस्ती छन्। लौति झरनाको पानीलाई प्रयोग गरी नजिकै ट्राउट माछा पालन गरिएको छ।

पर्यटकहरूका लागि जिरी बजार, देवीथान मन्दिर, बुद्ध पार्क, चिया बगान, लौति झरना, सिक्री बस्ती, बोजिनी हाइड्रोपावर, दोभान, जिरी एयरपोर्ट, कृषि फार्म, जिरी प्राविधिक शिक्षालय जस्ता विभिन्न रुटहरू बनाएर हाइकिङ गर्न सकिन्छ।
स्थानीयहरूका अनुसार यस क्षेत्रमा अझै पनि पर्याप्त विकास हुन सकेको छैन र वडा तथा नगरपालिकाले यस क्षेत्रलाई पर्यटकीय स्थलको रूपमा विकसित गर्न ध्यान दिनुपर्ने आवश्यकता रहेको छ। प्राकृतिक सौन्दर्य र ऐतिहासिक महत्त्व बोकेको लौति झरना पर्यटकहरूको लागि एक आकर्षक गन्तव्य बन्न सक्दछ र यो सबैको स्वागतका लागि प्रतीक्षारत छ।

